De Melkerijstraat, waaraan ons gebouw is gesitueerd, wordt al genoemd in 1532. De straat heette toen Doelenstraat; naar de Doelen van het Essense Gilde. Het is dan dé verbindingsweg vanaf het Heuvelplein naar het gebied ten oosten van de rivier De Kleine Aa. De Watermolenstraat bestaat dan nog niet. Eind 19e eeuw staat op de plek van ons gebouw "de Patronage", de voorloper van het huidige Gildenhuis aan de Stationsstraat. Onder meer de nog immer bloeiende studentenbond Heidebloempje kwam in "de Patronage" bijeen.

Op 1 september 1901 richten 24 veehouders rond Essen de "Coöperatieve Melkerij Eendracht" op. Het initiatief daarvoor was genomen door onderpastoor Schoeters. Haar gebouw "De Melkerij" aan de Melkerijstraat is in april 1902 gereed om de eerste melk te ontvangen. Het bedrijf is succesvol en breidt voortdurend uit. In 1914 zijn er al 257 leden die hun melk aanvoeren. In 1921 installeert men een stoommachine, gebouwd door Van den Kerckhove te Gent, die ook elektriciteit aan de gemeente Essen gaat leveren.

In de jaren 1930-1931 wordt het grootste deel van de gebouwen door nieuwbouw vervangen. In september 1944 wordt weliswaar Antwerpen bevrijd, doch ten noorden van de stad woedt de strijd voort. Eind oktober 1944 treft een V‑bom de Melkerijstraat en omgeving, waarbij De Melkerij geheel wordt vernietigd.
Als nieuw onderkomen voor de "Coöperatieve Melkerij Eendracht" wordt in 1948 ons huidige pand opgetrokken. Schaalvergroting bij de melkproductie is al kort daarop noodzakelijk zodat de coöperatie in 1954 toetreedt tot het Inter-coöperatieve melkpoederbedrijf Anico te Zandhoven. In 1964 volgt aansluiting bij INZA, de INtercoöperatieve Zuivelfabriek Antwerpen, nu onderdeel van de Milcobel-groep. In 1965 leveren de 323 leden in totaal zo'n 15 miljoen liter melk af aan de Melkerijstraat. Deze melk wordt voornamelijk omgezet tot consumptie-melk, maar ook tot slagroom en boter. Een deel wordt nog verkocht aan anderen om kaas te bereiden. In 1966 worden er voor het laatst paarden gebruikt voor de aanvoer van melk. Het 75‑jarig bestaan in 1977 viert men nog uitgebreid, maar nog verdergaande schaalvergroting bij de productie in deze bedrijfssector leidt er toe dat De Melkerij in 1980 wordt gesloten. Het gebouw blijft jarenlang leeg staan totdat in 1986 verkoop volgt.

Voor meer informatie: http://residentiemelkerij.blogspot.be.